Stwardnienie rozsiane to przypadłość, którą trudno szybko zdiagnozować, ponieważ jej wczesne  objawy nie są niepokojące i mogą rozwijać się latami. Uważana jest za chorobę  nieuleczalną, jednakże rehabilitacja podjęta odpowiednio wcześnie oraz przeprowadzana w sposób systematyczny i kompleksowy możne znacznie spowolnić jej rozwój.

Czym jest stwardnienie rozsiane i jakie są jej objawy?

Stwardnienie rozsiane powszechnie uważa się za chorobę osób młodych  w przedziale wiekowym od 20 do 40 roku życia i zdecydowanie częściej dotyka kobiety. Niestety wiele z objawów, takich jak ciągłe zmęczenie, problemy z trawieniem czy zawroty głowy,  jest ignorowanych ponieważ przypominają one skutki zwykłego przemęczenia. Stwardnienie rozsiane rozwija się w ośrodkowym układzie nerwowym i ma charakter zapalny i demielizacyjny. Oznacza to, że w organizmie degradacji ulega mielina, czyli substancja znajdująca się wokół neuronów odpowiadająca za prawidłowe przekazywanie impulsów. W łagodnych przypadkach tej choroby impulsy dalej mogą być w miarę prawidłowo odbierane. Jednakże w  przypadkach ciężkich w miejscu uszkodzenia mieliny powstaje stwardnienie, które może w konsekwencji doprowadzić do całkowitego przerwania włókien nerwowych. W efekcie osoba chora może utracić częściową lub całkowitą sprawność psycho-ruchową.

Stwardnienie rozsiane jest chorobą, która posiada okresy zaostrzeń (rzutów) i remisji, a do jej najczęstszych objawów w  różnych stadiach należą:

• zaparcia i problem w oddawaniu/utrzymywaniu moczu/stolca;
• brak energii, uczucie ciągłego zmęczenia psychicznego i fizycznego, co może  wywołać stany depresyjne;
• zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej;
• spadek libido;
• zawroty głowy;
• częste występowanie mroczków lub podwójne go widzenia;
• zaburzenia dotyczące napięcia mięśniowego – spastyczność;
• niewłaściwe odczuwanie bodźców w  kończynach górnych i dolnych, określane jako drętwienie i mrowienie.

Na czym polega rehabilitacji osób ze stwardnieniem rozsianym?

Stwardnienie rozsiane po zaobserwowani u pacjentów alarmujących objawów można zdiagnozować  za pomocą rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej, które także w dalszej rehabilitacji  służą  monitorowaniu choroby. Dodatkowym badaniem jest także pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego. Tylko dzięki wczesnemu wykryciu i szybko podjętej rehabilitacji pacjenci mają duże szanse na zachowanie sprawności i w miarę normalne funkcjonowanie w życiu codziennym.

Bezpośrednio po zdiagnozowaniu stwardnienia rozsianego u pacjenta pierwszym etapem jego rehabilitacji powinna być terapia u psychoterapeuty, która pomoże mu zmierzyć się z nową rzeczywistością. Bardzo istotne jest również to, aby pacjent wraz z rehabilitantem ustalił ćwiczenia, które będą wykonywanie regularnie. Sprawność ruchowa ma ogromne znaczenie – nie tylko dobrze wpływa na samopoczucie i zdrowie psychiczne chorego, ale i odgrywa pierwszorzędną rolę w  powrocie do formy po ciężkim rzucie choroby. Bardzo istotne jest, aby ćwiczenia te nie maiły charakteru siłowego, a  pacjent znał granice swojej  wytrzymałości, które będą płynne w zależności od dnia i których nie będzie przekraczał. Treningi powinny zatem odbywać się regularnie, ponieważ tylko wtedy pozwolą zachowa sprawność fizyczną  i uchronią chorego przed przykurczami. Wśród ćwiczeń wchodzących w skład kinezyterapii w rehabilitacji stwardnienia rozsianego stosuje się :

• ćwiczenia rozciągające, które poprawiają elastyczność mięśni i wpływają na dobrą kondycję stawów;
• ćwiczenia koordynujące, które mają istotne znaczenie dla płynności wykonywanych ruchów;
• ćwiczenia dbające o prawidłowa równowagę ciała, chroniąc przez upadkami, które mogą mieć różne skutki;
• ćwiczenia oddechowe ułatwiające odprężenie się i wzmacniające układ oddechowy;
• wszelkie ćwiczenia dynamiczne poprawiające siłę mięśni.

W trakcie rzutów i pojawienia się coraz większych ograniczeń ruchowych niezbędna będzie pomoc rehabilitanta, który posiada odpowiednie doświadczenie w  pracy z pacjentami ze stwardnieniem rozsianym. Każda źle prowadzona rehabilitacja może nie tylko nie przynieść oczekiwanych efektów brak efektów, ale i znacznie pogorszyć stan pacjenta. Bardzo dobre efekty poza kinezyterapią przynosi hydroterapia, czyli wszelkie ćwiczeniach i masaże  wykonywane w wodzie oraz krioterapia –  zimnolecznictwo w minusowych temperaturach. Dodatkowo pacjent  może uczęszczać na zajęcia z  hipoterapii, ponieważ jazda konna doskonale pobudza wszystkie mięśnie ciała.

W przypadku stwardnienia rozsianego bardziej problematyczne staje się ograniczenie ruchowe kończyn górnych niż dolnych. Nogi z reguły ćwiczone są częściej, a ćwiczenia na dłonie są marginalizowane. Jest to bardzo zła praktyka, ponieważ to sprawne dłonie zapewniają samodzielność w  codziennych czynnościach takich jak ubieranie się, jedzenie czy dbanie o higienę osobistą.

Zobacz również: Rehabilitacja neurologiczna – co warto o niej wiedzieć?